سیلیکاژل چیست؟
سیلیکاژل چیست ؟ بسته های کوچکی که بر روی آن ها عبارت " سیلیکاژل ، آن را نخورید " (SILICAGEL DO NOT EAT ) نوشته شده است را اغلب در جعبه های کیف ، کفش ، تجهیزات الکترونیکی و کامپیوتری ، دوربین ، لباس ، دارو و ابزار مختلف دیده اید . آیا میدانید محتویات این بسته ها چیست؟ و به چه منظور بکار برده میشوند؟ رطوبت یکی از عوامل مخرب محصولات در اکثر صنایع میباشد بنابراین تولیدکنندگان و صادرکنندگان هر ساله خسارات بسیاری از تأثیر رطوبت در تولیدات و محصولاتشان متحمل می گردند ، بهترین ومؤثرترین راهکار برای جذب رطوبت زائد محیط و نگهداری کالا ، استفاده از ماده سیلیکاژل ( رطوبت گیر ) است. سیلیکاژل ماده ای است رطوبت گیر که معادل % 40 وزن خود ، قابلیت جذب آب را دارد و در اکثر صنایع نظیر : الکترونیک ، دارو ، برق ، پتروشیمی ، حمل و نقل ، اپتیک ، نظامی و . . . بعنوان ماده مکمل ، کارآرائی مطلوب و قابل قبولی دارد. سیلیکاژل فرم نامنظمی از دی اکسید سیلیسیم است که از ترکیب سیلیکات سدیم و اسید سولفوریک ساخته می شود و فرمول مولکولی آن " mSiO2 . nH2O " می باشد. این ماده غیر سمی ، بدون بو و غیر قابل اشتعال است ، قابل حل در آب و هیچ حلالی نیست و ساختاری ثابت دارد. سیلیکاژل از لحاظ فیزیکی در دو شکل ظاهری نامنظم و کروی تولید میگردد که هر یک با دو مشخصه بدون معرف و معرف دار عرضه میشوند. لازم به ذکر است سیلیکاژل قابل بازیافت بوده و می توان سیلیکاژل دارای رطوبت ( غیر فعال ) را در دمای 100- 200 درجه سانتیگراد و یا در معرض نور شدید خورشید خشک کرد و از آن مجدداً استفاده کرد.
کاربردهای سیلیکاژل
کاربردهای سیلیکاژل " سیلیکاژل نخستین بار جهت نگهداری پنی سیلین در جنگ جهانی دوم بکار گرفته شده است و از آن زمان بعنوان مؤثرترین و قویترین ماده رطوبت گیر در میان رطوبت گیرها تا امروز استفاده می شود " رطوبت موجود در هوا بر روی محصولات در مراحل تولید، نگهداری و جابجائی همواره خسارات و آثار مخربی به جا می گذارد. بوی نم، خوردگی، کپک، قارچ زدگی، زنگ زدگی، مه زدگی و ... از آثار زیان بار رطوبت است. سیلیکاژل با جذب مولکولهای آب ، رطوبت نسبی محیط پیرامون خود را کاهش می دهد و در نتیجه هر نوع کالایی را در برابر آثار و آسیبهای زیان بار رطوبت در نگهداری و حمل و نقل محصولات محافظت می کنند. اهم صنایع مصرف کننده سیلیکاژل به صورت بسته بندی های مختلف ( انواع ساشه و کیسه) عبارتند از: - بسته بندی ( کیف و کفش، غذا، پودر، صنایع دستی و چرمی، اشیاء و تجهیزات حساس و کوچک، اپتیک و . . . ) - داروئی و آزمایشگاهی ( کیتهای تشخیص و پزشکی، دارو، ویتامین ها، قرص های جوشان و . . . ) - انبارداری ( مواد غذائی، شیمیائی، داروئی و . . . ) - آثار باستانی و موزه ها ( اسناد ارزشمند، کلکسیونهای تمبر و عکس، سکه، نقره جات، جواهرات و . . . ) - حمل و نقل ( کانتینرهای حمل، کشتی ها و . . . ) - تجهیزات و وسایل مخابراتی، الکترونیکی وکامپیوتری - نیروگاه ها و شبکه های توزیع نیروی برق ( ترانسفورماتورهای قدرت ، توربین ها و . . . ) - تولید گازهای صنعتی ( اکسیژن ، دی اکسید کربن و . . . ) - نفت ، گاز و پتروشیمی - شیشه های دو جداره - تجهیزات و تسلیحات نظامی - خشک کن های جذبی هوا - و ... سیلیکاژل در سالهای اخیر در تحقیقات و آزمایشات علوم تخصصی نیز نظیر : جداسازی DNA ، تبسیط الکترون ، خالص سازی داروها ، کشت DNA ، پاکسازی پیشرفته خون ، خالص سازی آبجو ، ساخت داروهای نیروزای پیشرفته و . . . استفاده گردیده است.
تعیین مقدار سیلیکاژل در بسته بندیها
تعیین مقدار صحیح سیلیکاژل در بسته بندیها برای جلوگیری از آثار مخرب رطوبت بر روی محصولات باید بسته رطوبت گیر به همراه کالای مورد نظرمان در بسته بندی مطلوب قرار گرفته و محیط داخل بسته نسبت به هوا کاملا ایزوله گردد. در این حالت سیلیکاژل رطوبت داخل بسته وکیوم شده را جذب نموده و رطوبت نسبی داخل بسته را به حد صفر میرساند. لازم به ذکر است محصولات و کالاهای ما باید به نوعی بسته بندی شوند که هوای بیرون بسته بندی به داخل بسته امکان جریان نداشته باشد و برای کنترل مقدار رطوبت داخل بسته از کارت نشانگر رطوبت می توان استفاده کرد. 1. تعیین نوع سیلیکاژل مورد نیاز در بسته بندی ها : بر اساس نوع و جنس کالا و بسته بندی ، شرایط انبارداری بسته و مدت زمان انبار داری نوع سیلیکاژل مورد نیاز انتخاب میشود. 2. تعیین مقدار سیلیکاژل مورد نیاز در بسته بندی ها : ابتدا حجم بسته را محاسبه و سپس با توجه به جدول پائین مقدار مورد نیاز سیلیکاژل در هر بسته تعیین می شود. (برای ایمنی بیشتر میتوان درصدی بیش از حد جدول ذیل، سیلیکاژل برای داخل بسته بندیها انتخاب کرد) جدول ذیل برای استفاده از سیلیکاژل در بسته بندیهای گوناگون با محصولات مختلف راهنمای خوبی میباشد Silicagel Packet Size Volume ( Liters ) Box Volume( cm ) ½ Gram 1.07 10×10×10 cm 1 Gram 2.14 13×13×13 cm 2 Gram 4.3 16×16×16 cm 5 Gram 10.6 22×22×22 cm 10 Gram 21.2 27×27×27 cm 25 Gram 53 38×38×38 cm 50 Gram 106 48×48×48 cm 100 Gram 212 60×60×60 cm 500 Gram 995 76×76×76 cm
اندازه گیری درصد جذب رطوبت سیلیکاژل
روش اندازه گیری درصد جذب رطوبت ( ضریب جذب ) سیلیکاژل در دما و رطوبت نسبی ثابت الف - ایجاد محیطی با درصد رطوبت نسبی 80% با استفاده از ظرف دسیکاتور : نسبت 75% آب مقطر با 25% اسید سولفوریک (98%) را پس از خنک شدن در پایین ظرف دسیکاتور به میزان کافی قرار میدهیم و با استفاده از یک رطوبت سنج دقیق رطوبت نسبی هوای داخل ظرف دسیکاتور را اندازه میگیریم و 80% بودن آنرا کنترل مینماییم. • با بیشتر کردن نسبت آب مقطر رطوبت ایجاد شده در ظرف بیشتر میگردد • تقریبا پس از 5 ساعت رطوبت نسبی ایجاد شده در داخل ظرف دسیکاتور ثابت میگردد ب - با استفاده از یک عدد پلیت ، در حدود 8 گرم سیلیکاژل کاملا خشک ( سیلیکاژل را در داخل فور با دمای 150 درجه سانتیگراد کاملا خشک کرده تا به وزن ثابت برسد ) و مقدار وزن دقیق آنرا یادداشت میکنیم. پلیت حاوی نمونه را در داخل دسیکاتور که رطوبت نسبی 80% رسیده باشد قرار داده و درب دسیکاتور را را میبندیم ج - پس از مدت 24 ساعت ( ظرف دسیکاتور در دمای 25 درجه سانتیگراد نگه داری میشود) پلیت را از دسیکاتور خارج کرده سیلیکاژل را مجدد توزین نموده و وزن دقیق آنرا دوباره یادداشت میکنیم د - با استفاده از فرمول ذیل ضریب جذب سیلیکاژل را محاسبه مینماییم : = درصد ضریب جذب سیلیکاژل( گرم ) وزن نمونه کاملا خشک قبل از آزمون – وزن نمونه رطوبت دیده پس از آزمون 100 × وزن نمونه ( گرم ) : PH 10cc آب مقطر با PH خنثی با 10gr سیلیکاژل مخلوط وبوسیله PH متر یا کاغذ تورنسل PH محیط را بدست می آوریم. اندازه گیری دانسیته ( D ) حجم 100cc از سیلیکاژل را با استفاده از مزور 100cc را دقیقا وزن نموده و پس از کسر وزن خالی مزور دانسیته سیلیکاژل را بدست می آوریم M = وزن 100cc سیلیکاژل بر حسب گرم V = حجم سیلیکاژل بر حسب میلی لیتر = D M V
روش خشک کردن گل های طبیعی با سیلیکاژل
روش خشک کردن گل های طبیعی با سیلیکاژل ( رطوبت گیر ) سیلیکاژل از واکنش شیمیایی بین سیلیکات سدیم ( شیشه مایع ) و اسید سولفوریک تولید می شود.برخلاف نام آن به صورت ژل نمی باشد بلکه جامد است و ساختاری شبیه ماسه دریا دارد، با این تفاوت که چون دارای بافت غیر کریستالی است و ساختاری پرمنفذ دارد میتواند مولکولهای آب را در منافذ خود نگه دارد. راه هاي متفاوتي براي خشك كردن گل و برگ وجود دارد ، يكي از اين راهها “خشك كردن گل با سيليكاژل“ مي باشد . استفاده از سيليكاژل در خشك كردن انواع گل ها به دقت زيادي نياز دارد ولي نتيجه آن حيرت انگيز است . سیلیکاژل میتواند رطوبت گل ها را به سرعت جذب کند و نسبت به سایر مواد و روشهای خشک کردن گل ، در این روش رنگ و اندازه گل بهتر حفظ میشود. در ابتدا با انتخاب یک ظرف درب دار که به هیچ عنوان هوا به آن نفوذ نمی کند و گل کاملا نسبت به هوا در درون آن ایزوله میشود را انتخاب می نمائید.در صورتیکه ظرف کاملا وکیوم نشود و هوا به درون آن نفوذ کند به دلیل خاصیت مکش هوا در ماده سیلیکاژل ، رطوبت هوای آزاد به جای رطوبت گل جذب سیلیکاژل می شود. گل تازه چیده شده خود را درون ظرف قرار داده و با سیلیکاژل آبی یا نارنجی دانه ریز کروی شکل ( گرانول ) تا ارتفاع 3 تا 4 سانتی متری ظرف را به آرامی از سیلیکاژل پر کنید، سعی نمایید حتی الامکان گل داخل دانه های سیلیکاژل ظرف دفن و پوشش داده شود . لذا گلها را درون ظرف قرار داده و با استفاده از يك قاشق غذاخوري ، سيـليكاژل را به دور گلها به گونه اي بريزيد كه در زير هريك از گلبرگها بدون اعمال وزن اضافي سيليكاژل پرگردد ، به ريختن سيليكاژل ادامه دهيد تا گل كاملاً از سيليـكاژل پوشيـده شـود . هنـگامي كه چنـدين گل را در يك زمان خشك مي كنيـد از جدا قرار گرفتـن آنها مطمئن شويد سپس درب ظرف را کاملا بسته و آنرا در سایه و در دمای معمولی اتاق قرار می دهیم تا حدوداًپس از 3 روز گل درون ظرفمان خشک شود. قيد تاريخ و ساعت بر روي ظرف به شما در كنترل خشك شدن و طول زمان خشك كردن گل ها كمك زيادي مي كند. براي كنترل كردن گلها جهت اطمينان از خشك شدن آنها ، با انگشت خود به آرامي آن ها را لمس كنيد در اين حالت گلها بايد خشك و ترد شده باشند ، در غير اين صورت بگذاريد كه براي مدت بيشتري در همان حالت باقي بمانند . هنگامي كه از خشك شدن گلها مطمئن شديد به آرامي سيليكاژل را از ظرف خالي كنيد تا جائيكه بتوانيد گلها را از قسمت ريشه در دست گرفته و برداريد . هنگامي كه گل خشك شـده را از ظرف خارج ميكنيد با استفاده از يك برس نقاشي خشك و تميز سيليكاژل را به آرامي از گلبرگها پاك كنيد و در ظرف بريزيد دقت كنيد كه هيچ سيليكاژلي چسبيده به گلبرگ ها باقي نمانده باشد خشك كردن گل هاي نرگس ، زنبق ، لاله و زعفران به نسبت دشوارتر مي باشند . زيرا اين گلها محتوي مقادير زيادي آب هستند اما شما مي توانيد با دقت زياد آنها را به خوبي خشك نماييد .تمامي اين گلها داراي ريشه هاي گوشتي هستند و گلبرگهاي ظريفي دارند ، دشواري كار در اين است كه آب زدايي از گلها بايد به حدي سريع انجام شود كه شفافيت ، تازگي ، رنگ طبيعي و حالت گلبرگها حفظ گردد و به اين منظور بايد سيليكاژل را با حرارت ، كاملاً خشك كنيم . براي خشك كردن گل هايي كه گلبرگ هاي زيادي دارند ( مانند ميخك و رز ) بايد آن ها را به شكل سربالا در سيليكاژل قرار دهيد . هنگامي كه چندين گل را در يك ظرف با هم خشك مي كنيد بهتر است كه تمام اين گلها از يك نوع باشند زيرا در اين صورت همه به طور همزمان خشك خواهند شد . چنانچه گل ها از يك نوع نباشند در هنگام كنترل گلها براي اطمينان از خشك شدنشان ممكن است كه گلبرگ ها شكسته شوند . * سيليكاژل از آنجائيكه قابليت جذب بالائي در جذب رطوبت دارد ، تماس دست شما با آن باعث خشكي پوست خواهد شد لذا توصيه مي گردد هنگام كار با سيليكاژل از دستكش پلاستيكي استفاده نمائيد * سيليكاژل غيـر سـمي است امـا به خاطر داشتـه باشيـد سيليكاژل سم آفات گيـاهانـي كه خشك مي كند را در خود جذب مي نمايد . به ياد داشته باشيد سيليكاژل همان گونه كه از گلهايي كه در معرضش قرار دارند رطوبت جذب مي كند از هوا نيز جذب رطوبت مي نمايد ، لذا بهتر است عمل خشك كردن همواره در ظروف پوشيده و دربسته انجام گيرد . براي خشك كردن گل و برگ ها با سيليكاژل ضروري است گلها را هنگامي خشك كرد كه بهترين حالت ممكن را دارند ، زيرا هرگونه نقض و اشكالي پس از خشك شدن برجسته تر مي گردد . نكته ضروري آن كه گلها بايد كاملاً خشك باشند ، چنانچه به هنگام پوشاندن گلبرگها با سيليكاژل ، شبنم و يا هرگونه رطوبت ديگري روي آن ها وجود داشته باشد سيليكاژل به گلبرگها خواهد چسبيد و در موقع پاك كردن سيليكاژل از روي گلبرگ ها ، حالت گل خراب ميگردد و برخي از گلبرگها از گل جدا مي شوند . توصيه مي شود كه پيش از قراردادن گلهاي ظريف در سيليكاژل ريشه و ساقه آن ها را با سيم روكش كنيد زيرا پس از خشك شدن شكننده و ظريفتر مي شوند . از آنجائيكه گل هايي را كه خشك مي نماييد داراي رطوبت هاي متفاوتي هستند نمي توان زمان خاص و دقيقي براي خشك شدن گلها ارائه داد ، اين زمان به نوع گل ، اندازه گل ، مقدار رطوبتي كه در گل وجود دارد و نوع سيليكاژل بستگي دارد. سیلیکاژل در حدود 30% واحد وزنی خود را رطوبت جذب می کند و پس از آن دیگر خاصیت جذب رطوبت ندارد. لذا با حرارتی در حدود 110 درجه سانتیگراد آب درون دانه های سیلیکاژل تبخیر می گردد و دوباره قابل استفاده می شود. گلهایی را که می توان به خوبی در سیلیکاژل خشک کرد عبارتند از : شقایق، سنبل انگوري، سوسن، ميخك، اركيده، پونه، پامچال، رز، اژدها، ميناي چمني، آزاليا، ميمون لیلیوم، یاس، شاه پسند، آفتاب گردان، نرگس، کوکب، شمعدانی، داوودی، آنتونیوم، انواع برگها و ...
سيليكاژل اندیکاتوردار مخصوص ترانسفورماتورهای برق
سيليكاژل اندیکاتوردار مخصوص ترانسفورماتورهای برق کاربرد سیلیکاژل در ترانسفورماتورهای برق چيست؟ سیلیکاژل به منظور حذف رطوبت هواي ورودي به منبع انبساط ترانس استفاده می گردد و سبب حفظ خواص عايقي روغن ترانسفورماتور میشود. داخل محفظه رطوبت گیر ترانس باید از سيليكاژل خشک و مرغوب پر شود و این محفظه را بايد همواره از نظر مسدود نشدن مسير عبور هوا و جذب رطوبت بر اساس دستور العمل های مربوطه بررسي نمود. در مورد "عوامل سوختن ترانسفورماتورهای برق در ایران" طبق مطالعات و گزارشات میدانی انجام شده پس از اضافه ولتاژ، نفوذ رطوبت در روغن ترانس و در نتیجه از بین رفتن خواص شیمیایی و فیزیکی روغن ترانس دومین عامل خرابی و کوتاه شدن عمر متوسط ترانسفورماتورهای برق در ایران بوده و این عامل بزرگ خرابی به علت عدم توجه به ارزش و اهمیت نقش ماده سیلیکاژل در ترانسفورماتورهای برق می باشد. در کشور انگلستان عمر متوسط ترانسفورماتورهای برق 65 سال ودر حال افزایش به بیش از 80 سال می باشد اما در کشور ما به دلیل عدم توجه و اهمیت به سرویس و نگهداری و مخصوصاً کیفیت مواد، عمر متوسط بهره برداری از ترانسفورماتورها به کمتر از 30 سال رسیده است. سیلیکاژل نوع A1/DIN42567 این شرکت از بسیاری مراکز و مصرف کنندگان سیلیکاژل نظیر پژوهشکده نیرو (وزارت نیرو)، شرکت توانیر، مدیریت تولید برق ایران، گروه مپنا، صنایع پتروشیمی ایران، شرکت انتقال گاز ایران، موسسه تحقیقات ایران ترانسفو، ترانسفورماتورسازی کوشکن و... دارای آنالیز و تاییدیه کتبی می باشد. بسته بندی محصول :داخل بشکه های مقاوم به ضربه 25کیلویی همراه با وکیوم در 2 لایه پلاستیک محکم و بدون منفذ